The Grass Company Een hulpverzoek van het Nederlandse OM aan Thailand leidde tot 103 jaar cel voor een Nederlandse coffeeshophouder. Pleegde het OM hiermee een onrechtmatige daad?
Vier advocaten die in een civiel getuigenverhoor de officier van justitie met honderden vragen bestoken over een strafzaak die pas volgend jaar gaat dienen. Zij doen dat in opdracht van hun in Thailand gedetineerde Brabantse cliënt. Dat was het alleszins ongebruikelijke beeld woensdag in de rechtbank van Den Haag.
Onder aanvoering van strafpleiter Gerard Spong werd officier van justitie Lucas van Delft uit Breda ondervraagd. Hij leidde sinds 2011 het onderzoek naar The Grass Company, de firma die in Tilburg en Den Bosch vier coffeeshops exploiteert. De door Brabander Johan van Laarhoven (56) opgerichte coffeeshopketen wordt door justitie onder meer verdacht van het witwassen van drugsgeld en belastingfraude.
Johan van Laarhoven, al 35 jaar actief in de softdrugshandel, werd in het kader van dit onderzoek twee jaar geleden na een rechtshulpverzoek van het Bredase OM gearresteerd in de Thaise plaats Pattaya, waar hij met zijn Thaise echtgenote sinds 2008 woont. De Thaise autoriteiten werden gealarmeerd toen ze van Nederlandse collega’s hoorden dat Nederlands drugsgeld in Thailand werd geïnvesteerd. Van Laarhoven werd in november vorig jaar in Bangkok veroordeeld wegens het witwassen van drugsgeld. Hij kreeg 103 jaar cel, waarvan hij 20 jaar zeker moet uitzitten.
Lees de reconstructie: Unhappy ending in Thailand
Het Nederlandse OM heeft volgens Van Laarhoven een onrechtmatige daad begaan door op grond van onjuiste en onvolledige informatie de Thaise collega’s de indruk te geven dat zich in hun land een voorname Nederlandse drugsbaron schuilhield. Terwijl Van Laarhoven zich naar eigen zeggen altijd keurig hield aan de regels van het Nederlandse gedoogbeleid voor de verkoop van softdrugs. Hij heeft mogelijk niet altijd voldoende belasting betaald, maar dat is een ‘vergrijp’ dat in Nederland met een boete zou worden afgedaan. Maar nu dreigt hij in een Thaise cel te sterven. “Hij is in detentie bijna veertig kilo afgevallen. Zijn gezondheid holt achteruit”, zegt zijn broer, zakenpartner en medeverdachte Frans van Laarhoven, die in de Haagse rechtszaal het verhoor volgt.
Om te bepalen of justitie onrechtmatig heeft gehandeld, heeft Van Laarhoven van de Haagse rechter-commissaris Daan Glass toestemming zes functionarissen te laten horen die het strafonderzoek tegen hem doen. Van Delft is overigens inmiddels vervangen. Hij mag sinds eind vorig jaar niet meer als aanklager werken omdat hij toen bezweek aan werkstress. Hij ging zichzelf telefonisch bedreigen. Van Delft is nu parketsecretaris in Rotterdam.
Zijn verhoor werd woensdag bijgewoond door sympathisanten van The Grass Company, zoals het Tweede Kamerlid Vera Bergkamp (D66). Zij volgt het strafonderzoek op de voet. De coffeeshop verzorgt ook een eigen verslag op Twitter (met het account @justiceforjohan) en heeft een eigen persvoorlichter. Hij verstuurde al halverwege het verhoor van aanklager Van Delft het bericht: “Officier van justitie verzweeg bewust informatie voor Thais OM.”
Precedent?
Bij de top van het OM maken ze zich er grote zorgen over dat een verdachte langs civiele weg een soort proactieve verdediging kan gaan voeren door opsporingsambtenaren aan een kruisverhoor te onderwerpen. Het OM vreest dat meer verdachten via de burgerrechter gaan proberen onderzoeken te bemoeilijken.
Van Delft zei woensdag „naar eer en geweten” zijn onderzoek te hebben gedaan. Hij verwijt The Grass Company vooral „geknoei met de inkoopprijzen”. Het was wel lastig geweest de Thaise collega’s de finesses van het Nederlandse coffeeshopbeleid uit te leggen. De officier van justitie zei dat hij niet had voorzien dat Van Laarhoven in Bangkok gevangenisstraf zou krijgen, laat staan een veroordeling tot 103 jaar celstraf. Het rechtshulpverzoek diende alleen om beslag te laten leggen op diens vermogen in Thailand.
„Ik was wel verrast dat Johan van Laarhoven werd aangehouden.”
Bij het OM bestuderen ze nu hoe ze Johan van Laarhoven terug in Nederland kunnen krijgen, omdat justitie ook van mening is dat hij disproportioneel wordt gestraft voor een fiscaal delict. Het OM voert hierover overleg met diens advocaten.
Door: Marcel Haenen, NRC op 7 september 2016