Zaak Van Laarhoven. Vraagtekens rond nieuwe manoeuvres Openbaar Ministerie

Even snel een berichtje maken. Dat was mijn indruk bij het lezen van stukjes in onder meer De Telegraaf en andere Nederlandse media. Kop in De Telegraaf: Komt coffeeshopbaas Van Laarhoven terug naar Nederland? Het bericht begint zo: BREDA (ANP) – Een nieuwe en volstrekt onverwachte dagvaarding van voormalig coffeeshopbaas Johan van Laarhoven heeft bij hem en zijn familie de hoop gewekt dat Thailand hem uitlevert om zijn Nederlandse strafzaak bij te wonen.

De suggestieve kop van de Telegraaf daargelaten, in de berichtgeving wordt (uit gemakzucht?) wel heel erg veel weggelaten. Feitelijk klopt van dit nieuws slechts één zin: die over de nieuwe en volstrekt onverwachte dagvaarding van Johan van Laarhoven. Hem en de zaak kennende is er geen enkele hoop op uitlevering, laat staan snelle, aan Nederland. Al was het maar omdat er nog geen uitleveringsverzoek aan de Thaise autoriteiten is gedaan en het Openbaar Ministerie totnogtoe slechts heeft aangegeven zo’n verzoek niet te willen of te kunnen doen.

Wat is er dan aan de hand? De zaakofficier van Justitie in het strafproces  tegen de broers Frans en Johan van Laarhoven en een aantal medewerkers van The Grass Company leidt was vorige maand in Bangkok. Bij die gelegenheid is in de Klong Prem gevangenis, waar Van Laarhoven twintig jaar uitzit na aangifte in 2014 van het Nederlandse OM, een nieuwe dagvaarding uitgereikt. Die dagvaarding heeft echter (nog) niets met overkomst naar Nederland te maken. Integendeel, er is meer reden om te denken aan een nieuwe vertragende zet in het juridische steekspel rond de voormalige eigenaar van The Grass Company, een bedrijf dat drie coffeeshops in Brabant exploiteert.

Behalve het nog steeds ontbreken van een Nederlands verzoek om uitlevering is er de complicatie dat het Thaise Openbaar Ministerie in beroep is gegaan tegen de strafvermindering die het Hof van Beroep vorig jaar aan Van Laarhoven en zijn Thaise levenspartner Tukta Kaen-in toekende. Dat beroep moet nog gaan dienen voor het Hooggerechtshof en daar gaat, is mij verzekerd, nog minimaal een half jaar overheen. Het is ondenkbaar dat de Thaise autoriteiten Johan van Laarhoven voor een ‘juridische vakantie’ naar Nederland laten gaan, terwijl de zaak hier nog tegen hem loopt. Dit temeer waar het proces in Nederland, dat zich concentreert op lidmaatschap van een criminele organisatie en belastingontduiking, een langdurige affaire belooft te worden.

Wat kwam de officier van justitie dan met zijn dagvaarding doen in Bangkok? Het antwoord zal naar alle waarschijnlijkheid pas duidelijk worden op 21 maart, als de rechtbank in Breda zich gaat buigen over het bezwaarschrift dat de advocaten van Van Laarhoven hebben ingediend. Zij vinden dat het proces niet door kan gaan zolang hun client daarbij niet persoonlijk aanwezig kan zijn. Dat hij daar recht op heeft is onomstreden. Maar het OM zal een konijn uit de juridische hoed willen toveren om de rechter te overtuigen dat het proces wel door kan gaan. Bijvoorbeeld in eerste instantie zonder hoofdverdachte Johan, maar met uitzicht op uitlevering dan wel overkomst uit Thailand in een latere fase. Als ‘bewijs’ kan de dagvaarding dienen.

Dit scenario is aannemelijk op grond van het echec met de eerste dagvaarding voor Van Laarhoven, vorig jaar september. Twee dagen voor het proces zou beginnen werd die dagvaarding plotseling ingetrokken. Het OM had ontdekt dat gedaagde Van Laarhoven vanwege uiterst beperkte bewegingsvrijheid in Bangkok niet naar Nederland kon overkomen. Advocaat Sidney Smeets daar destijds over in een interview met Trefpunt Azië: ‘De enig denkbare reden dat het OM Johan heeft gedagvaard is dat men bewust heeft geprobeerd de lopende trajecten te frustreren.’ En daarmee doelde hij ondermeer op het onderzoek van de Nationale Ombudsman naar het optreden van justitie tegen Van Laarhoven. Justitie weigerde daaraan mee te werken omdat de zaak onder de rechter was en sindsdien heeft de ombudsman zijn werk niet kunnen hervatten.

Is het dit keer anders? Smeets zegt voor raadsels te staan. Ook vorig jaar reisde de OvJ plotseling af naar Bangkok. Later verklaarde hij dat dit bezoek diende de Thaise gesprekspartners ‘te updaten’ over de gang van zaken bij het Nederlandse proces. Kennelijk was er vorige maand nog zo’n update nodig, met het betekenen van een nieuwe dagvaarding als ‘fine tuning’.

Mijn inschatting: de nieuwe dagvaarding dient om het straatje van het Openbaar Ministerie schoon te vegen, niet de snelle overkomst van Johan van Laarhoven naar Nederland. Het OM kan op 21 maart of ‘mea culpa’ roepen, de Thai werken niet mee. Of de rechter overtuigen dat de zaak tegen The Grass Company niet opnieuw geschorst hoeft te worden omdat er in een verdere toekomst uitzicht is op beëindiging van de rechtsgang in Thailand. Het zou me niet eens verbazen als de dagvaarding op een daartoe geschikt moment weer wordt ingetrokken en dit keer definitief. Waarom zouden we Johan van Laarhoven nog in Nederland berechten, tegen de Thaise strafmaat kunnen we nooit op!

Als ik Johan of familie was zou ik geen enkele hoop koesteren op inspanningen van Neerlands justitie hem zo snel mogelijk naar Nederland te krijgen.

Door: Hans Geleijnse, Thailandtref.com op 13 maart 2018